Şiir türleri (Çeşitleri)

Şiir; duyguları, düşünceleri ve hayalleri ifade etmek için kullanılan edebî bir türdür. Sözcüklerin ritmik düzenlemesi, ses uyumu ve imgelerle okuyucu veya dinleyiciye derin duygusallık ve estetik bir haz katar. Şiir genellikle kısa satırlar halinde yazılır ki bunları her birine dize (mısra) denir. Özellikle dize uzunluğu ve uyak gibi şiir tekniği özellikleriyle genellikle belirli bir yapıya sahiptir. Dilin estetik ve duygusal gücünü en üst düzeye çıkaran bir sanat biçimidir.

Şiir türleri, genellikle kullanılan dil, tema ve yapı gibi faktörlere göre belirlenir. Şiir türleri ve bu türlerin belirlenmesinde etkili olan faktörler:

1 )  PASTORAL ŞİİR

pastoral şiir temsilcileri

Köy, çoban, kır hayatının güzelliklerini, zorluklarını anlatan şiirlerdir. Edebiyatımızda Kemalettin Kamu’nun “Bingöl Çobanlarına”  şiiri bu türe en güzel örnektir. Ayrıca Karacaoğlan, Faruk Nafiz de çok güzel örnekler sunmuşlardır.

Akşam olur, kuşlar konar dallara

Susamış yıldızlar iner göllere

İnce güzeller dizilir yollara

İçlerinde seni göremiyorum

2 ) EPİK ŞİİR

epik şiir temsilcileri

Savaşları, kahramanlıkları işleyen şiirlerdir. Destanlar epik özellik taşırlar. Edebiyatımızda Köroğlu, Dadaloğlu bu türün başarılı örneklerini sunmuşlardır.

Eğerleyin kır atımın ikisin

Fethedeyim düşmanların hepisin

Sabah namazında Bağdat kapısın

Allah Allah deyip açtı Genç Osman.

3) LİRİK ŞİİR

lirik şiir temsilcileri

Duyguların coşkulu bir edayla işlendiği şiirlere denir. Çoğunlukla bireysel duygular işlenir.(Fuzuli, Nedim..)

Ala göz üstüne hilal kaşlar

Sırma gibi yanar yârin saçları

Kirazdır dudağı, inci dişleri,

Selvi Suna’m gibi gül fidan olmaz.

4) SATİRİK ŞİİR

 Bireylerin veya toplumun aksayan yönlerini eleştirmek amacıyla yazılan şiirlere denir. Bu tarz şiirlerde bazen güldürü öğeleri de kullanılır

Elin kapısında karavaş olan

Burnu sümüklü gözü yaş olan

Bayramdan bayrama traş olan

Berbere gelir de dükkân beğenmez.

5 ) DİDAKTİK ŞİİR ( ÖĞRETİCİ ŞİİR)

didaktik şiir temsilcileri

 Herhangi bir konuda okura bilgi vermek amacıyla yazılan şiirlere denir. Bu şiirlerde amaç duygu değil akıldır.( M. Akif, N. Kemal, Tevfik Fikret)

Az söz erin yüküdür,

Çok söz hayvan yüküdür,

Bilene bu söz yeter,

Sen de güher var ise

6 ) DRAMATİK ŞİİR

dramatik şiir temsilcileri

 Hüzünsel bir duyguyu çeşitli yönleriyle konu edinen şiirlere denir. Çoğunlukla ağıt özelliği taşırlar.

Civan da canına böyle kıyar mı?

Hasta başın taş yastığa koyar mı?

Ergen kıza beyaz bezler uyar mı?

Al giy allı balam alların hani?

Her şiir türü belirli bir tarza, tonlama ve anlatım biçimine sahiptir ve bu özellikler, okuyuculara o şiir türünün karakteristik özelliklerini tanıma imkanı sağlar.